در 30 تیر 1331 دکتر مصدق مجددا به روی کار امد و احمد قوام (قوم السلطنه)مجبور به کنار گیری شد اما در 28 مرداد سال1332 از این تحول تلاش عظیم که طوفان وار به قدرت رسید بود هیچ باقی نماند جز قلبهای شکسته ،بی تفاوت وتلاشی بی مزد ، نه تنها بی مزد بود بلکه با تحقیر هم اویخته شد بود چطور مردم طی یکسال و 28 روز اینقدر بی تفاوت شد بودن؟ یکی از عوامل این تفرقه همان که در تاریخ نوشته شد است عدم تفاهم و همسو بودن دو نفر قدرتمند دکتر مصدق ودیگری کاشانی بود حال چطور دو همراه در مسیر خلاف هم گام برداشتن ؟ ایا تحت فشار بودن؟ ایا تغییر دیدگاه داده بودن؟ سبب این اختلاف هر چه بود باعث نابودی دولت ملی شد یکی از با ارزش ترین ره اورد دولت ملی سال1331 ملی شدن صنعت نفت ایران هست .
ریشه های تاریخی ملی شدن صنعت نفت :
اولین بار در سال 1891 انگلیسیها در جنوب ومسجد سلیمان متوجه نفت شدن اولین کاوش انگلیسیها در اواخر قرن 19 در بوشهر بی حاصل بود. در سال1892 ژان دو مرگان باستان شناس فرانسوی در جنوب باختری ایران متوجه منابع نفتی می شود، د رهمین راستا اینگلیسیها در سال1900 با کتابچی خان در پاریس وارد مذاکره شدن و در سال1901 در لندن با یاری علی اصغر خان اتابک و وزیر خارجه وقت میرزا نصرواله خان مشیردوله و توسط دارسی اولین قراداد نفتی به امضاء مظفر دینشاه ووکیل دارسی الفرد ماریوت قرار گرفت.
طی این قرارداد 20000هزار پوند استرلینگ به ایران داده شد وقرار براین شد به همان میزان سهام قابل پرداخت و16 درصد سود خالص از ان به ایران تعلق گیرد ، در مقابل 60 سال امتیاز کلیه مکاشفات ، استخراج، حمل ونقل و فروش نفت وفراودهای نفتی ایران به دارثی واگذار شد، البته سهامی هم به میرزا نصرالله خان که وزیر خارجه بود وکلیه افراد که در این امر مشارکت داشتن واگذار شد و جهت امنیت منطقه نفتی در مقابل بومیان منطقه سهامی هم به شیخ خزعل وهمین طور خان های بختیاری تعلق گرفت.طبق تقسیم ایران به وسطه فرانسه که بین روسیه وانگلیس به امضاء رسید، جنوب ایران حوذه نفوذ انگلیس شناخته شد. این عوامل ودیگر عوامل سبب ایجاد تنشهای فراوان در کشور شد تا اینکه در سال1907 برای اولین بار نیروهای انگلیسی پا به خاک ایران نهادند به بهانه حفاظت از نیروهای که در منطقه نفتی در حال فعالیت بودن، تحت اداره ستوان ارنولد ویلسون که بعد ها در جنگ اول مبنای پلیس جنوب شد و همان پلیس جنوب درکودتاه رضا خانی جز نیروی اصلی ارتش نوین ومتحد الشکل رضا خانی شد. در جهت تداوم انتقال نفت ایران به انگلیس در سال 1919 قراردادی توسط وثوق الدوله- کاکس مورد عقد قرارداد قرار گرفت . به دلیل فضای سیاسی ومبارزاتی در داخل ایران مورد مخالفت امریکا وفرانسه قرار گرفت وباطل اعلام شد که البته انگلیسیها در جهت رسیدن به این هدف در 3 اسفند دست به کودتای رضا خانی زدند ، توسط ژنرال ایرون ساید، و وزارت مستعمرات جنگ و وزیرخارجه انگلیس و به یاری سید ضیاءالدین که هدف اصلی این کودتاه را در به دام(روسیه) نیفتادن ایران ایرا می دانستن اما در حالی که ایران طبق قرارداد منعقد در لندن بین انگلیس و روسیه امضاء شد بود جز منطقه نفوذ انگلیس شناخت شده بود و روسیه حق نفوذ در ایران را نداشت .
در باره سلطنت رضا خان قرارداد سال1933 به امضاء رسید دکتر مصدق مخالف اصلی لن به شمار می امد چون ان را به زیان بیشتر ایران می دانست :
همان طور که پیشتر نوشتیم در طول سال 1331 این دو مرد تحت فشار گروهای مختلف قرار داشتن تا بر خلاف هم قدم بر دارن وخواسته های دیگر را به نوعی نادید بگیرند .این اختلافات تا جای پیش رفت که دکتر مصدق برای جلوگیری از تخریب افکار عمومی دست به تاسیس کمیسیون امنیت اجتماعی زد ، اما مانند همیشه در تاریخ ایران افرادی منافع شخصی خود وگروهی خود را بر مصالح جامعه ترجیه دادن . جبهه ملی ایران اولین جبهه ای بود که در جهت ملی شدن صنعت نفت ایران گام برداشت .جبهه ملی ایران در سال1328 تاسیس شد وهدف اصلی ان تلاش برای برگزاری ازادانه انتخابات مجلس شانزدهم بود وهمین طور مبارزه برای ملی شدن صنعت نفت .گروها احزاب با این جبهه عبارت بودن از :
این مطلب برگرفته از روزنامه نشاط -مقاله اقای یاشار هدایی_روزنامه صبح امروز-مقاله اقای علی عظیمی نژادان _روزنامه صبح امروز-گفت گو اقایان بابک اقاپورخرمی و محمد ترکمان می باشد.